Nederlanders betalen te veel voor hun elektriciteit, omdat stroomleveranciers
onvoldoende gebruik maken van goedkope importstroom. Die conclusie trekt de
Nederlandse Mededingingsautoriteit in een donderdag vrijgegeven rapport.
De NMA heeft vooral kritiek op het feit dat op de binnenlandse markt
een beperkt aantal grote producenten de dienst uitmaakt – denk aan bedrijven
als Nuon, Essent, E.on en Electrabel. Die maken te weinig gebruik van
goedkope importstroom, als ze meer kunnen verdienen met duurdere,
binnenlands geproduceerde stroom.
Zo was er in 2006 3.600 megawatt aan importcapaciteit beschikbaar, waarvan
slechts 2.900 megawatt werd benut. Een kwestie van onvoldoende concurrentie
op de groothandelsmarkt, stelt de toezichthouder op de energiesector.
Met die analyse is weinig mis, maar de NMA laat buiten beschouwing dat
importstroom een keuze tussen kwaden vergt.
Kies je voor Franse stroom, dan krijg je voor meer dan tachtig procent
kernenergie. Kies je voor Duitse elektriciteit, dan krijg je voor ruim
zeventig procent kolen en kernenergie. Kies je de Belgen, dan krijg je voor
meer dan zestig procent stroom uit kolen en kernenergie.
Kolen en kernenergie zijn beide niet ideaal. Op kolen gestookte
elektriciteitscentrales produceren grote hoeveelheden van het broeikasgas
koolstofdioxide. De techniek om CO2 ondergronds op te slaan, is onvolwassen.
Kernergie is schoner dan kolen, maar brengt een serieus afvalprobleem mee.
Alternatief is de import van extra aardgas. Afgelopen maand sloot
pijpleidingbedrijf Gasunie een deal met de Russische gigant Gazprom. Gasunie
mag meedoen aan de bouw van een leiding die Russisch gas via de Baltische
Staten en Duitsland naar Nederland en Engeland gaat vervoeren.
Meer gas uit Rusland is geen ramp, zolang je alternatieven hebt. Maar
juist op dat punt ziet het er niet al te best uit. Noorwegen, als
aardgasleverancier minder controversieel dan het Rusland van Vladimir
Poetin, blies afgelopen maand de bouw van een extra pijpleiding naar
West-Europa af.
Algerije kan in theorie gas leveren dat in vloeibare vorm per schip naar
Nederland wordt vervoerd. Maar de Noord-Afrikaanse gasstaat geeft de komende
vijf jaar voorrang aan Italië bij de levering van vloeibaar aardgas.
Meer importgas betekent voorlopig: autoritair gas uit Rusland.
Volgens ramingen van TNO zal de Nederlandse gasproductie de komende tien jaar
met ruim twintig procent afnemen. Nederland exporteert veel gas, maar kan
levering aan buitenlandse afnemers niet stopzetten zonder contractbreuk te
plegen.
Nederland kan zelf natuurlijk vol inzetten op windmolens, maar op korte
termijn biedt dat onvoldoende soelaas voor de afkalvende productie van eigen
aardgas uit de Noordzee en de grote bel bij Slochteren. Aardgas is goed voor
liefst 46 procent van de binnenlandse elektriciteitsproductie.
De pijnlijke keuze is dus grofweg: Poetin-gas, vieze Duitse kolen, of
Franse kernstroom. Tegen die achtergrond is het begrijpelijk dat minister
Maria van der Hoeven van Economische Zaken meer kernenergie van eigen bodem
niet wil uitsluiten. Zolang duurzame energie niet echt grootschalig kan
worden ingezet, is dat waarschijnlijk het meest redelijke compromis tussen
vies en onzeker.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl